در طول تاريخ بشريت كم‌تر انسانى وجود دارد كه مانند پيامبر اسلام صلی الله علیه و آله تمام خصوصيات زندگى‌اش به طور واضح و روشن بيان و ثبت شده باشد.
خداوند متعال در قرآن كريم كتابى كه خود حافظ اوست- با زيباترين عبارات و كامل‌ترين بيانات، آن حضرت را معرفى نموده و با عالى ترين صفات ستوده است.
خداوند متعال مى‌فرمايد: «اِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظيم» اى پيامبر! تو بر اخلاقى عظيم استوار هستى.
محقّقان، تاريخ‌نويسان و دانشمندان در ابعاد گوناگون زندگى حضرت محمّدصلی الله علیه و آله سخن گفته‌اند. اما ائمه با نگاهى ژرف و دقيق سيماى آن شخصيت بى‌نظير و مروارید يكتاى عالم خلقت را به تماشا نشسته، به معرفى زندگى، مبارزات و آموزه‌هاى آن حضرت پرداختند. اینک که در آستانه ولادت آن حضرت و فرزند بزرگوارش امام صادق علیه السلام هستیم، گوشه‌هایی از زندگی و شخصیّت رسول گرامی اسلام را از زبان بنیانگذار مکتب تشیع تقدیم می‌کنیم.
تولّد نور
پيامبر اكرمصلی الله علیه و آله فرمود: خداوند متعال مرا از درخشندگى نور خودش آفريد.
امام صادق علیه السلام به نقل از سلمان فارسى فرمود: خداوند متعال خطاب به رسول اكرمصلی الله علیه و آله فرمود: اى محمّد! قبل از اين كه آسمان‌ها، زمين، عرش و دريا را خلق كنم. نور تو و على را آفريدم.
نام‌هاى پيامبر
كلبى، از نسب شناسان بزرگ عرب مى‌گويد: امام صادق علیه السلام از من پرسيد: در قرآن چند نام از نام‌هاى پيامبر خاتمصلی الله علیه و آله ذكر شده است؟
گفتم: دو يا سه نام.
امام صادق علیه السلام فرمود: ده نام از نام‌هاى پيامبر اكرمصلی الله علیه و آله در قرآن آمده است: محمّد، احمد، عبدالله، طه، يس، نون، مزمّل، مدثّر، رسول و ذكر.
سپس آن حضرت براى هر اسمى آيه‌اى تلاوت فرمود. نيز فرمود: (ذكر) يكى از نام‌هاى محمّدصلی الله علیه و آله است و ما اهل‌بيت (اهل‌ذكر) هستيم. كلبى! هر چه مى‌خواهى از ما سوال كن. كلبى مى گويد: (از ابهت صادق آل محمّدصلی الله علیه و آله به خدا سوگند! تمام قرآن را فراموش كردم و يك حرف به يادم نيامد تا سوال كنم.
عظمت نام محمّدصلی الله علیه و آله
جلوه نام محمّدصلی الله علیه و آله براى امام صادق علیه السلام به گونه‌اى بود كه هرگاه نام مبارك حضرت محمّدصلی الله علیه و آله به ميان مى‌آمد، عظمت و كمال رسول خداصلی الله علیه و آله چنان در وى تأثير مى‌گذاشت، كه رنگ چهره‌اش تغییر می‌کرد و گاهی بعد از شنيدن نام پيامبرصلی الله علیه و آله می‌فرمود: جانم به فدايش. اباهارون مى‌گويد: روزى به حضور امام صادق علیه السلام شرفياب شدم. آن حضرت فرمود: ابا هارون! چند روزى است كه تو را نديده‌ام. عرض كردم: خداوند متعال به من پسرى عطا فرمود. آن حضرت فرمود: خدا او را براى تو مبارك گرداند چه نامى براى او انتخاب كرده‌اى؟ گفتم: او را محمد ناميده‌ام. آن حضرت زيرلب گفت: محمّد، محمّد، محمّد. سپس فرمود: جان خودم، فرزندانم، پدرم و جميع اهل زمين فداى رسول خداصلی الله علیه و آله باد! و باز فرمود او را دشنام مده! كتك نزن! بدى به او نرسان! بدان! در روى زمين خانه اى نيست كه در آن نام محمد وجود داشته باشد، مگر اين كه آن خانه در تمام ايام مبارك خواهد بود.
سيماى محمّدصلی الله علیه و آله
امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: امام حسن علیه السلام از هندبن‌ابى‌هاله كه در توصيف چهره پيامبرصلی الله علیه و آله مهارت داشت، در خواست نمود تا سيماى دل آراى خاتم پيامبرانصلی الله علیه و آله را براى وى توصيف نمايد. و هندبن‌ابى‌هاله در پاسخ گفت: رسول خداصلی الله علیه و آله در ديده‌ها با عظمت مى‌نمود، هنگام راه رفتن با وقار حركت مى‌كرد. وقتى به چيزى توجه مى‌كرد به طور عميق به آن مى‌نگريست. به مردم خيره نمى‌شد, به هر كس مى‌رسيد سلام مى‌كرد، همواره هادى و راهنماى مردم بود. براى از دست دادن امور دنيايى خشمگين نمى‌شد. براى خدا چنان غضب مى‌نمود كه كسى او را نمى‌شناخت. خنديدن آن حضرت تبسم بود.
برترين مخلوق
حسين بن عبدالله مى‌گويد: به امام صادق علیه السلام عرض كردم: آيا رسول خداصلی الله علیه و آله سرور فرزندان آدم بود؟ آن حضرت فرمود: قسم به خدا، او سرور همه مخلوقات خداوند بود. خدا هيچ مخلوقى را بهتر از محمّدصلی الله علیه و آله نيافريد.
امام صادق علیه السلام در حديث ديگرى فرمود: چون رسول خدا را به معراج بردند جبرئيل تا مكانى با وى همراه بود و از آن به بعد او راهمراهى نكرد. پيامبرصلی الله علیه و آله فرمود: جبرئيل در چنين حالى مرا تنها مى‌گذارى؟! جبرئيل گفت: تو برو. سوگند به خدا در جايى قدم گذاشته‌اى كه هيچ موجودى قدم نگذاشته و بيش از تو بشرى به آن جا راه نيافته است.
معمر بن راشد می‌گويد: از امام صادق علیه السلام شنيدم كه فرمود: يك نفر يهودى خدمت رسول خداصلی الله علیه و آله رسيد و به دقت او را نگريست. پيامبر اكرمصلی الله علیه و آله فرمود: اى يهودى! چه حاجتى دارى؟ يهودى گفت: آيا تو برترى يا موسی‌بن عمران؛ آن پيامبرى[موسی] كه خدا با او تكلّم كرد
و تورات را بر او نازل نمود و به وسيله عصايش دريا را براى او شكافت و به وسيله ابر بر او سايه افكند؟
پيامبرصلی الله علیه و آله فرمود: خوشآيند نيست كه بنده خودستايى كند و لكن (در جوابت) مى‌گويم كه حضرت آدم علیه السلام وقتى خواست از خطاى خود توبه كند، گفت: خدايا! به حقّ محمّد و آل محمّد از تو مى‌خواهم كه مرا عفو نمايى. خداوند نيز توبه‌اش را پذيرفت. حضرت نوح علیه السلام وقتى از غرق شدن در دريا ترسيد گفت: خدايا به حقّ محمّد و آل محمّد از تو در خواست مى‌كنم مرا ازغرق شدن نجات بدهى. خداوند نيز او را نجات داد.
حضرت ابراهيم علیه السلام در داخل آتش گفت: خدايا! به حق محمد و آل محمّد از تو مى‌خواهم كه مرا از آتش نجات دهى. خداوند نيز آتش را براى او سرد و گوارا نمود. حضرت موسى علیه السلام وقتى عصايش را به زمين انداخت و در خود احساس ترس نمود گفت: خدايا! به حقّ محمّد و آل محمّد از تو در خواست مى‌نمايم كه مرا ايمن گردانى. خداوند متعال به او فرمود: «لاتَخف اِنَّكَ انتَ الاَعلَى» نترس مسلماً تو برترى.
اى يهودى، اگر موسى علیه السلام امروز حضور داشت و مرا درك مى‌كرد و به من و نبوّت من ايمان نمى‌آورد، ايمان و نبوّتش هيچ نفعى به حال او نداشت. اى يهودى! از نسل من شخصى ظهور خواهد كرد به نام مهدى عجل الله تعالی فرجه الشّریف که زمان خروجش عيسى بن مريم براى يارى او فرود مى آيد و پشت سر او نماز مى‌خواند.
منابع:
1- مصباح الشريعه, ترجمه زين العابدين كاظمى, ص 126.
2- بحار الانوار, ج 16, ص101....3- مناقب, ج 1, ص 150.
4- سفينه البحار, ج 1, ص 433....5- بحار الانوار, ج 17, ص 30,...6- بحار الانوار, ج 16, ص 148 ـ147
