حکمت دشواری‌های زندگی
1- خیر و مصلحت بندگان
جنگ بر شما مقرّر شده، و حال آن كه برایتان ناخوشایند است و بسا چیزی را خوش ندارید و آن برای شما خیر است، و بسا چیزی را دوست دارید و آن برای شما زیان دارد؛ و خدا مصلحت شما را در همه امور می‌داند و شما نمی‌دانید.(بقره، 216)
توضیح: روشن است که علم و آگاهی انسان نسبت به اسرار و رموز پدیده‌های عالم و تأثیر آن در سرنوشت خودش بسیار ناچیز است. از این رو، چه بسا ممکن است واقعه‌ای را بلا و مصیبت در حق خودش بداند، در حالی که نتیجه آن واقعه به مصلحت وی باشد. به عبارت دیگر، همان گونه که ممکن است داروی پزشک برای کودک ناگوار و تلخ باشد، ولی نباید از مصرف آن خودداری کرد، بسیاری از بلاها و مصیبت‌های ناگوار زندگی نیز، سرانجامی خوش دارد که خداوند از آن آگاه بوده و بندگان- به دلیل محدودیت علم و دانش خود- آن را تلخ و ناگوار می‌دانند. آری! پروردگار عالم به احوال بندگان و ظرفیت‌های متفاوت آنان در شرایط مختلف زندگی آگاه است و به طور مثال، می‌داند که اگر برخی مؤمنان را از وفور نعمت بهره‌مند سازد، به وظایف دینی خود توجه نکرده و راه تکبر و گردن‌کشی را بر می‌گزینند. آیه‌ی فوق بر این حقیقت بسیار مهم و اثرگذار در زندگی تأکید می‌نماید. چه نیکوست که بنده، امور خود را به خدای حکیم و خبیر واگذار کرده و از شتاب‌زدگی و قضاوت عجولانه نسبت به پیش‌آمدها خودداری کند.
آیات متناسب: 27/ شوری، 75/ مؤمنون، 188/ اعراف.
حدیث: امام سجاد7: «کسانی هستند که به چیزی علاقه‌مند و مشتاقند، ولی وقتی به آن می‌رسند، بدبخت می‌شوند و چه بسیار کسانی هستند که نسبت به چیزی بی‌رغبت هستند، ولی وقتی به آن می‌رسند، به خوشبختی می‌رسند.»
بخور هرچه آید ز دست حبیب نه بیمار داناترست از طبیب
2- رشد مؤمنان
بی‌تردید شما را به چیزی اندك از ترس و گرسنگی و كاهش بخشی از اموال، جان‌ها و محصولات آزمایش می‌کنیم و صبركنندگان را بشارت ده . كسانی كه چون مصیبتی سخت به آنان رسد می‌گویند: «ما مملوك خداییم و یقیناً به سوی او بازمی‌گردیم. آنانند كه درودا و رحمتی از پروردگارشان بر آنان است و آنانند كه هدایت یافته‌اند. (بقره، 157- 155)
توضیح: همان گونه که گفته شد، خداوند متعال بندگان خویش را به انواع بلاها و تلخی‌های زندگی دچار می‌سازد تا میزان تسلیم و اطاعت آنان بر همگان معلوم و زمینه پاداش و مجازات آنان ایجاد شود. با این توضیح، روشن می‌گردد که انبیا و اولیای الهی نیز از سنت امتحان خداوند مستثنی نبوده و به سختی‌های گوناگون دچار می‌شوند، ولی این مشکلات و بلاها زمینه خضوع و بندگی بیشتر را فراهم ساخته و موجب بالارفتن درجاتشان می‌گردد. بنابراین، نتیجه‌ی بلا برای مؤمن، رشد و تعالی او در مسیر بندگی خداوند است. در آیه فوق، خداوند درود و رحمت ویژه و بزرگ خود را بر کسانی قرار داده است که به هنگام مشکلات، خدا را به یاد آورده و صبر پیشه می‌کنند. از امام باقر7 روایت شده است که اگر مؤمن می‌دانست كه خداوند در مقابل این بلاها چه اجری به او می‌دهد، هر آینه آرزو می‌كرد گوشت‌های بدنش را قیچی می‌کردند تا به آن اجر برسد.
آیات متناسب: بقره، 249/ زمر، 10/ ص، 44.
حدیث: امام صادق7: رتبه اول برای پیامبران، سپس برای اوصیای آنان و پس از آن، برای هر كسی است كه به آنان شباهت بیشتری دارد.»
هر که در این بزم مقرب‌تر است جام بلا بیشترش می‌دهند
منابع: 1- کافی:ج 2ص 252 ح 1. 2- کافی:ج 2ص 133 ح 16.
3- طرح بزرگ قرآنی 1448با محوریّت سبک زندگی اسلام
