عدم اعتماد به دشمنان، در روابط سیاست خارجی

به كسانى كه [به آيات خدا و پيامبر و مردم مؤمن] ستم كرده‏اند، تمايل نداشته و تكيه مكنيد كه آتش [دوزخ] به شما خواهد رسيد و در آن حال شما را در برابر خدا هيچ سرپرستى نيست، سپس يارى نمى‏شويد. (هود/13)

توضیح:                                       

قرآن کریم، بیانگر همه نیازهای بشر و نقشه راه زندگی ماست. بر این اساس، دولت های اسلامی و عموم مسلمانان باید به توصیه‌های این کتاب عزیز در روابط با دشمنان خویش توجه کنند. اگر بخواهیم اصول سیاست خارجی اسلام را از زبان قرآن بشنویم، باید بیش از هر چیز بر رعایت عزت و اقتدار در روابط با کشورهای دیگر تکیه کنیم. دست کم ده‌ها آیه از قرآن بر این اصل پافشاری و تأکید کرده است؛ به گونه‌ای که مسامحه و غفلت از آن، نوعی سرپیچی آشکار از دستورات دینی به شمار می‌رود. در برخی از این آیات تأکید شده است که خوش بینی مطلق به کفار و دوستی صمیمانه با آن ها نتیجه ای جز خسارت و زیان به بار نمی آورد. در پاره ای از آیات به عادت پیمان‌شکنی کفار اشاره شده و در قسمتی دیگر، بر دشمنی و عداوت کینه‌توزانه آنان تأکید شده است.

پر واضح است که آنچه قرآن بر آن پافشاری می کند، به معنای نفی رابطه و معامله با کشورهای دیگر نیست؛ بلکه به معنای حفظ ارتباط معقول و حکیمانه با رعایت عزت مسلمانان است. در کتب فقهی آمده است که هرگونه معامله و قرارداد با کفار که سبب برتری کافر یا کافرانی بر مسلمانان شود، از اساس باطل و غیر قانونی است. به این حکم، قاعده «نفی سبیل»گفته می شود که از آیه 141 نساء برداشت شده است.

آیات متناسب: ممتحنه/1 و 9، مائده/51، توبه/10.

 حدیث:

امام صادقعلیه‌السّلام برای اصحابشان نوشتند: «خداوند اهل حق را از این نهی کرده است که با دشمنانش دوستی کنند و از آنان یاری بطلبند؛ پس چیزی شما را به هراس نیندازد و از یاری حق باز ندارد.»

منابع: 1- كافى، ج 8، ص 12، ح 1.      2- طرح بزرگ قرآنی 1448